Główny indeks Barometru EFL na IV kwartał 2019 r. był o 2,5 pkt. proc. niższy niż w III kwartale br. (rok temu spadek wyniósł 1,8 pkt.). Jest to drugi pomiar w historii, w którym wartość Barometru spadła poniżej 50 pkt. Oznacza to, że warunki do rozwoju firm w Polsce są obecnie niekorzystne. Odczyt dla IV kwartału br. jest dopełnieniem najsłabszego w historii badania roku. Wyniki dla każdego kwartału 2019 roku są słabsze niż w analogicznych okresach w poprzednich latach.

Jak zauważa prezes EFL, wartość ostatniego w tym roku odczytu nie jest niespodzianką, gdyż zgodnie z tendencją z lat ubiegłych, między IIII a IV kwartałem nastroje przedsiębiorców pogarszają się. Tym co odróżnia najświeższy wynik od analogicznych pomiarów z poprzednich lat to fakt, że jest on najniższy w ciągu roku. Do tej pory to odczyt za I kwartał był najsłabszy. „Biorąc jednak pod uwagę obecne otoczenie makroekonomiczne, oceny własnej sytuacji oraz plany firm pozostają z nim w korelacji. Zwalnia gospodarka w strefie euro, głównie przez wojny handlowe na linii USA – Chiny oraz brexit. Najbardziej cierpią na tym nasi główni partnerzy handlowi, Niemcy, ale wyniki polskiego eksportu oraz przemysłu do niedawna pozostawały zaskakująco mocne. Dane z ostatnich miesięcy trochę zmieniają ten obraz, pokazując, że nasz przemysł nie jest „kuloodporny”. Struktura wzrostu gospodarczego wskazuje jednak na wiodącą rolę konsumpcji prywatnej oraz wciąż wysokie nakłady inwestycyjne. Jeśli któreś z tych składowych zacznie hamować, jak np. inwestycje, na co wskazują sami przedsiębiorcy w naszym badaniu, możemy oczekiwać, że i polski bolid zwolni” – mówi Radosław Woźniak, prezes EFL.

Za niską wartość głównego wskaźnika odpowiada przede wszystkim ocena planowanych inwestycji, która jest najniższa od początku 2015 r. Tylko 16 proc. przedsiębiorców spodziewa się ich wzrostu (czyli o 5,1 p.p. mniej niż kwartał wcześniej i o 7,5 p.p. mniej niż na koniec 2018 r.). Z raportu wynika również, że podobnie jak w poprzednich kwartałach, więcej firm obawia się spadku inwestycji (25,5 proc.) niż ich wzrostu. Eksperci EFL zwracają uwagę, że tak słabych prognoz i długo trwającego inwestycyjnego pesymizmu nie było od początku realizacji badania. Cały 2019 rok w obszarze inwestycji wygląda słabo na tle wcześniejszych lat.

Na koniec roku mniej przedsiębiorców spodziewa się wzrostu sprzedaży niż miało to miejsce w III kwartale br. (26,2 proc. vs. 33,4 proc.). W porównaniu do sytuacji sprzed roku odsetek optymistów jest także niższy – o 2,1 p.p. Szacowany spadek sprzedaży pociągnął za sobą słabsze oceny dotyczące płynności finansowej. Odsetek osób spodziewających się wzrostu płynności finansowej wyniósł 16,8 proc., o 2,4 p.p. mniej w ujęciu kwartalnym. Scenariusz na początek przyszłego roku nie wygląda optymistycznie. Patrząc na tendencje z poprzednich lat, na przełomie roku następował dalszy spadek wartości wskaźnika. Jeśli stanie się tak również w I kwartale 2020 r., wartość Barometru może spaść do ok. 48 pkt., co będzie świadczyć o pogłębiającym się pesymizmie wśród przedsiębiorców z sektora MŚP.

Z piątej edycji badania Diners Club Polska pt. „Kondycja finansowa Polskich MŚP” wynika, że polskie mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa są w dobrej kondycji, jednak spodziewają się spowolnienia. Prawie połowa (49 proc.) MŚP ocenia swoją aktualną kondycję finansową jako dobrą, natomiast zdaniem tylko 6 proc. jest ona nawet bardzo dobra. W stabilnej sytuacji jest blisko co trzecia firma (32 proc.). Negatywnie swoją obecną sytuację ocenia tylko 13 proc.; 8 proc. źle, a 5 proc. bardzo źle.

W porównaniu do roku ubiegłego, nieznacznie wzrosła liczba przedsiębiorstw, które oceniają swoją kondycję jako złą lub bardzo złą, z drugiej strony spadła liczba podmiotów w bardzo dobrej sytuacji. „Kondycja polskich MŚP jest stabilna, ponad połowa jest w dobrej sytuacji. Warto jednak zwrócić uwagę, że na przestrzeni trzech lat bilans jest systematycznie słabszy” – mówi Monika Masztakowska z Diners Club Polska.

Samoocena kondycji finansowej zależy głównie od wielkości firmy. Najgorzej jest w przedsiębiorstwach mikro, zatrudniających do 9 pracowników. 15 proc. z nich określa swoją kondycję jako złą lub bardzo złą, w przypadku 35 proc. jest ona stabilna (ani dobra, ani zła). 46 proc. ankietowanych uważa swoją sytuacją za dobrą, a tylko 5 proc. za bardzo dobrą.

Na przeciwnym biegunie są firmy średnie, zatrudniające między 50 a 249 pracowników. 75 proc. z nich ocenia swoją sytuację jako dobrą lub bardzo dobrą. Stabilnie jest u 17 proc. ankietowanych, a tylko u 8 proc. jest ona zła lub bardzo zła.

Jak wynika z badania Diners Club Polska, tylko 21 proc. podmiotów z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw uważa, że ich sytuacja polepszy się w ciągu najbliższego roku. Natomiast zdaniem 45 proc. ankietowanych pozostanie ona bez zmian. Co ważne, aż 26 proc. firm z sektora MŚP prognozuje, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy ich sytuacja się pogorszy. W porównaniu do 2018 r., pogorszeniu uległy wszystkie wskaźniki. Rok temu słabszej kondycji spodziewało się tylko 11 proc. badanych. 52 proc. prognozowało, że sytuacja ich firm będzie stabilna, a 29 proc. liczyło na poprawę.

„Prognozy na najbliższy rok mogą niepokoić. Co czwarta firma uważa, że jej sytuacja się pogorszy. Jest to najgorszy wynik od pięciu lat. Natomiast w porównaniu do 2017 r. takich firm przybyło aż o 20 pkt. proc. Z drugiej strony ubyło przedsiębiorstw, które liczą na poprawę. Na przełomie trzech lat mamy spadek aż o 15 pkt. proc.” – mówi Monika Masztakowska.

Firmy mikro są najbardziej pesymistyczne – 29 proc. z nich przewiduje pogorszenie kondycji finansowej, natomiast na polepszenie liczy 18 proc. Odwrotnie oceniają najbliższy rok firmy średnie (między 50-249 pracowników). 13 proc. spodziewa się gorszej koniunktury, 54 proc. stabilnej, a 21 proc. liczy na poprawę. „Gorsze przewidywania mogą wynikać z wielu czynników: zatory płatnicze, trudności z pozyskaniem pracowników, niepewna sytuacja prawna, m.in. dotycząca płacy minimalnej. Ważne jest to, że firmy mają świadomość nowych wyzwań, bo to pokazuje, że będą się do takiej sytuacji przygotowywać” – dodaje Monika Masztakowska.